Historia që rrëfehet në këtë studim, është e bazuar në fakte dhe dokumente, të nxjerra nga literatura dhe nga Arkivi Qendror i Shtetit Shqiptar.
Arsimi fillor në Ishëm ka vlerat e veta historike, si shkolla e parë, pas formimit të “Shtetit të parë shqiptar”, në rrethin e Durrësit.
Ky studim flet me hollësi për gjithë rrugëtimin e arsimit fillor në Krahinën e Ishmit nga viti 1912-1944.
Faktet që jepen në këtë studim janë nxjerrë nga qëmtimi i një fondi të madh arkivor, i dokumenteve historike, literaturës së shkruar për arsimin shqiptar dhe, çfarë është më kryesorja, asgjë nuk është e bazuar në gojëdhëna dhe në fantazi.
Për arsimin fillor në Krahinën e Ishmit është folur dhe flitet shumë, por ky studim sjellë para jush të dhëna dhe fakte të cilat janë të dokumentuara.
Për mendimin tim, dy janë risitë e këtij studimi: Së pari: saktësohet përfundimisht si datë e hapjes së shkollës shqipe në Krahinën e Ishmit 4 marsi 1913 dhe së dyti: hidhet dritë në lidhje me shkollën e Bizës.Shpresoj shumë që, nga leximi i studimit, mund të merret një mesazh i rëndësishëm, se në ditët e sotme, ndërsa flasim e flasim për shkollat e para në Krahinën e Ishmit dhe mendojmë se kemi arritur diçka, ka shumë për të mësuar nga reformat, legjislacioni e nismat, sikundër edhe nga pasioni, përkushtimi i mësuesve që kanë udhëhequr arsimin fillor në këtë periudhë.
Si përfundim dua të theksoj se, me botimin e këtij studimi, autori i ka bërë një shërbim shumë të mirë vendlindjes dhe njerëzve në të gjithë Krahinën e Ishmit.
Tiranë, Mars 2024
Prof. Asoc. Benard Zotaj